تحولات قاعده درأ در قانون مجازات اسلامی با رویکرد آموزه های کیفرشناسی نوین

Authors: not saved
Abstract:

تحولات قاعده درأ در قانون مجازات اسلامی با رویکرد آموزه های کیفرشناسی نوین* کیوان حیدر نژاد[1] سید ابوالفضل میرجعفرپور[2]   چکیده        یکی از قواعد حقوقی در فقه قاعده درأ می باشد که مطابق این قاعده با اثبات شبهه یا تردید در ارتکاب جرم، جرم مذکور ثابت نمی شود. این قاعده در قانون مجازات اسلامی سابق شامل برخی از جرایم حدی می شد، ولی در قانون مجازات فعلی این قاعده شامل تمامی جرایم اعم از حد و تعزیر می شود. یعنی هرگاه وقوع جرم یا برخی از شرایط آن و یا هریک از شرایط مسئولیت کیفری مورد شبهه یا تردید قرار گیرد و دلیلی بر نفی آن یافت نشود حسب مورد جرم یا شرط مذکور ثابت نمی شود. دراین مقاله نگارندگان با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، قصد دارند که تحولات قاعده درأ در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 را با آموزه های کیفرشناسی نوین تطبیق دهد. در کیفر شناسی نوین با اتکاء به اندیشه مدیریت خطر و با استفاده از ابزارهای آماری مجرمان به دو دسته پرخطر و کم خطر تقسیم بندی می شوند. برای مجرمان پر خطر سیاست کیفری سخت گیرانه ای اعمال می گردد. لذا با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید از یک طرف مطابق ماده 120 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قاعده درأ شامل برخی از جرایم حدی مانند محاربه، افساد فی الارض، سرقت و قذف نمی شود و برای سقوط این جرایم نیازمند به تحصیل دلیل می باشد. بنابراین قانونگذار یک سیاست کیفری سخت گیرانه ای در نظر گرفته است. اما از طرف دیگر مطابق ماده 119 همان قانون این قاعده شامل تمامی جرایم اعم از حدی و تعزیری می شود و این با آموزه های کیفرشناسی نوین مطابقت ندارد. کلیدواژه ها: قاعده درأ، کیفرشناسی نوین، سیاست کیفری سخت گیرانه.   * تاریخ دریافت : 30/7/94 تاریخ پذیرش:15/02/95 [1] - دانشجوی دوره دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه، ایران، مراغه(نویسنده مسئول). [email protected]  - [2] کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تعارض اصل استصحاب با قاعدة درأ در قانون مجازات اسلامی

قانونگذار ایران، در مواد 120 و 121 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، قاعدۀ «دَرأ» (الحدود تدرأ بالشبهات) را، که یکی از قواعد مهم فقه جزایی اسلام است، به رسمیت شناخته و به موجب آن هر نوع شبهه و یا تردید در وقوع جرم یا برخی از شرایط آن و یا هر یک از شرایط مسئولیت کیفری را موجب انتفاء مجرمیت، مسئولیت کیفری و مجازات دانسته است. با وجود این، در مواد دیگر این قانون بویژه مواد 307، 308، 311، 114 و 115 بر ...

full text

جایگاه قاعده درأ در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

از جمله قواعد ارزشمند فقهی- جزایی قاعده ی درأ است. که با توجه به اهمیت آن از دیرباز در آراء دادگاه ها بدان استناد می شد؛ اما با توجه به عدم تحدید قلمرو آن منجر به صدور آراء متناقض می گشت. به همین علت مقنّن دست به تقنین آن زد و طی دو ماده ی 120 و 121 قانون مجازات اسلامی آن را قانون گذاری نمود. لیکن هنوز با توجه به عدم تعریفی از شبهه و عدم تشخیص قلمرو آن دارای ابهاماتی است. کلید واژه ی این قاعده ی...

شرایط اعمال قاعده درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

حکومت اسلامی در عصر غیبت داعیه­دار اجرای حدود الهی است. در عین حال، مسامحه و تخفیف در اجرای حدود الهی نیز بدون آن­که به تعطیلی آنها بینجامد، در پاره­ای موارد مورد تصریح شارع مقدس قرار گرفته است. قاعده درأ نیز از جمله قواعد اصطیادی است که برگرفته از رویه امتنانی شارع در اجرای حدود می باشد. در قانون مجازات اسلامی، قاعده درأ در قالب دو ماده گنجانده شده است. مفاد این مواد، مؤید آن است که قاعده مذکو...

full text

شرایط اعمال قاعده درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

حکومت اسلامی در عصر غیبت داعیه­دار اجرای حدود الهی است. در عین حال، مسامحه و تخفیف در اجرای حدود الهی نیز بدون آن­که به تعطیلی آنها بینجامد، در پاره­ای موارد مورد تصریح شارع مقدس قرار گرفته است. قاعده درأ نیز از جمله قواعد اصطیادی است که برگرفته از رویه امتنانی شارع در اجرای حدود می باشد. در قانون مجازات اسلامی، قاعده درأ در قالب دو ماده گنجانده شده است. مفاد این مواد، مؤید آن است که قاعده مذکو...

full text

شرایط اعمال قاعده درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی

حکومت اسلامی در عصر غیبت داعیه­دار اجرای حدود الهی است. در عین حال، مسامحه و تخفیف در اجرای حدود الهی نیز بدون آن­که به تعطیلی آنها بینجامد، در پاره­ای موارد مورد تصریح شارع مقدس قرار گرفته است. قاعده درأ نیز از جمله قواعد اصطیادی است که برگرفته از رویه امتنانی شارع در اجرای حدود می باشد. در قانون مجازات اسلامی، قاعده درأ در قالب دو ماده گنجانده شده است. مفاد این مواد، مؤید آن است که قاعده مذکو...

full text

امکان‌سنجی همسویی تحولات قاعده درأ با آموزه‌های عدالت سنجشی

قاعده درأ یکی از قواعد مسلم فقهی است که همواره در حقوق کیفری ایران پس از انقلاب دارای جایگاه خاصی بوده ؛ اما این جایگاه در قانون مجازات اسلامی 1392 تحولاتی داشته است این مقاله با هدف تحلیل این تحولات در صدد پاسخ به امکان سنجی همسویی این تحول با آموزه های نوین عدالت تخمینی دارد. بررسی ها حاکی از این است که تحولات این قاعده طلایی در دو جهت بوده است اول این که بصراحت در قانون موادی اختصاص به این ق...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 1

pages  39- 52

publication date 2016-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023